Maakt een relatie gelukkig?

‘Och was ik maar bij moeder thuis gebleven…’ Zong de Nedelandse charmezanger Johny Hoes. Hij verwees naar een stukgelopen relatie met Madeleintje, die er vandoor ging met zijn sectiecommandant. Daarmee geeft hij weer hoe groot de invloed kan zijn van het goed of slecht lopen van relaties op het geluksgevoel van betrokkenen. Zowel de afwezigheid van een relatie als het hebben van relatieproblemen kunnen een bron zijn van veel leed. Omgekeerd is men in het begin van een relatie vaak intens gelukkig, en is een relatie van goede kwaliteit een reden om ook tevreden te zijn over het geheel van het leven. Wat mensen diepgaand gelukkig kan maken, kan hen ook diep kwetsen. Verschillende vragen illustreren evenveel invalshoeken waarlangs je het thema ‘relaties en geluk’ kunt benaderen.

Kan je gelukkig zijn zonder partner?
Kan je gelukkig zijn zonder familie of vrienden?
Kan je jezelf gelukkig maken?
Kan een relatie of een partner je gelukkig maken?

Staan we eerst even stil bij het begrip ‘gelukkig zijn’ zelf. Waarschijnlijk vult iedereen dat op zijn geheel persoonlijke manier in. De ene heeft veel meer nodig om zich gelukkig te voelen dan de ander. Verschillende mensen hebben naargelang hun aard waarschijnlijk ook verschillende dingen nodig. Zo heeft een extravert persoon voldoende sociale contacten nodig om zijn batterijen regelmatig op te laden, terwijl iemand die eerder introvert is ervan kan genieten op tijd en stond eens alleen te zijn. Ook kunnen verschillende dingen ons gelukkig maken tijdens verschillende levensfasen.

Volgens Victor Frankl, een Oostenrijks psychiater, kan je geluk toch maar beter niet nastreven, want dan word je het zeker niet. Hoe krampachtiger je probeert gelukkig te zijn, hoe minder dat lukt. Volgens hem is geluk een onbedoeld neveneffect van een levensstijl waarbij je focust op een zinvol project. Het is als het ware een geschenk dat uit de hemel komt vallen als je je inzet voor goede zaken, deugdelijke doelen.

Misschien kunnen we het woord ‘gelukkig’ ook maar beter vervangen door het woord ‘tevreden’. Niet dat je niet gelukkig kunt zijn, maar de meeste mensen voelen het toch zo aan dat gelukkig zijn eerder een kwestie is van momenten, een topervaring die wel minuten kan duren, een zeldzame keer enkele uren, maar meestal geen dagen of weken. Gaat het om een duurzaam gevoel of oordeel, dan is tevredenheid misschien het hoogst haalbare.

Welke zijn dan de ingrediënten van een leven waar je in grote lijnen tevreden over kunt zijn?
Zoals een stoel minstens drie en liefst vier poten nodig heeft, opdat je er een beetje stabiel op kunt zitten, zo zien we ook een aantal ingrediënten of pijlers van het leven waarop tevredenheid kan gestoeld zijn: zinvolle activiteiten, deugddoende sociale contacten, hobby en ontspanning. Elke pijler heeft zijn belang, en kan op verschillende wijzen ingevuld en waargemaakt worden. Betekenisvolle bezigheden kunnen veel mensen beleven op professioneel vlak. Belangrijk daarbij is inderdaad dat je iets doet dat je graag doet, en waarvan je ook de zin kunt zien, voor jezelf en maatschappelijk. Helaas is het niet iedereen gegeven dergelijke job uit te oefenen. Jammer genoeg zijn het aantal buitengewoon boeiende jobs relatief klein, en voelen velen zich door omstandigheden genoodzaakt een job te doen die ze niet meer zo graag doen, al was het maar om in hun levensonderhoud te voorzien. Jeugdige, werkloze en oudere mensen vinden vaak in het vrijwilligerswerk en het verenigingsleven voldoende activiteiten die aan dezelfde kenmerken voldoen.
Deugddoende sociale contacten kan je hebben met veel verschillende mensen: een partner, vrienden, familie en kennissen. Sommige mensen hebben er veel van nodig om tevreden te kunnen zijn, anderen niet veel. Kluizenaars en eenzaten vormen de uitzonderingen die de regel bevestigen: zij lijken geen sociale contacten nodig te hebben om content te zijn. De anderen hebben minstens een en meestal twee van deze drie soorten contacten nodig om tevreden te geraken.
Mensen zonder partner, zullen meer tijd en energie investeren in hun familie en/of in hun vrienden. Mensen die nog maar weinig contact hebben met hun familie, zullen meer focussen op partner en vrienden. Mensen die nog maar weinig vrienden zien, zullen des te meer nood hebben aan een goede band met de partner of aan goede familierelaties. Het wordt wellicht al moeilijker tevreden te zijn als je maar een van de drie groepen relaties goed onderhoudt.

Tenslotte mag de boog ook niet altijd gespannen staan. Mensen moeten ook tot rust en ontspanning kunnen komen. Ook op dat vlak zijn de individuele verschillen groot. Sommige mensen maken hun hoofd leeg door intensief te sporten. Anderen houden meer van meditatie, yoga, mindfulness en relaxatie. De ene ontspant het best in groep, de andere ontspant het liefst alleen. Sommigen houden van spelen, anderen van lezen. De ene houdt meer van tv, de andere meer van internet. De ene gaat graag op reis, de andere blijft het liefste thuis. De ene is weg van cultuur met de grote ‘cm, voor de andere mag het gerust wat volkser zijn. Voor zo goed als iedereen betekent een goede nachtrust en een gezonde voeding een essentiële bijdrage tot een fit en gezond leven.

Van alle mensen heb je waarschijnlijk zelf nog het meeste impact op je tevredenheid. Als we tevredenheid zien als een breuk met in de noemer wat je waarmaakt, en in de noemer wat je verwacht, dan kan je je tevredenheid verhogen op twee manieren. Enerzijds kan je meer realiseren, door regelmatig iets te ondernemen, en je niet teveel te laten ontmoedigen door een teleurstelling zo nu en dan. Anderzijds kan je trachten je verwachtingen realistischer te maken, zonder daarom arm aan ambities te worden. Misschien is het daarom dat wat oudere mensen wat tevredener worden: ze zijn enkele illusies armer, en verwachten meer haalbare dingen.

Wie ontevreden is over zijn leven, kan van een partner verwachten die tevredenheid te helpen realiseren. Wie tevreden is over zijn leven, stapt meer als antwoord en minder als vraag naar de ander. Dat geeft die ander wellicht een meer confortabel gevoel.

This entry was posted in Andere. Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *